Płock – Rama ‘79. Spotkanie po latach
Prezentowaną w Płockiej Galerii Sztuki od 15 marca 2024 r. wystawę „Płock – Rama ‘79. Spotkanie po latach” tworzą prace 19 płockich plastyków, którzy należeli do jednego z najciekawszych ugrupowań twórczych, działającego w Płocku od końca lat 70. minionego wieku. Tytułowe spotkanie po latach to symboliczne nawiązanie do prezentowanych przez dekady prac i ich twórców, ale to również przywołanie dokonań artystów, których nie ma już wśród nas. To także przypomnienie, że w 2024 roku mija 45 lat od założenia Płockiej Grupy Plastyków, której powstanie umownie wyznacza rok pierwszej wspólnej wystawy zbiorowej – 1979. Ekspozycja, którą będzie można oglądać do 7 kwietnia 2024 r., to połączenie dzieł z prywatnej kolekcji i ze zbiorów własnych PGS.
Działająca konsekwentnie przez dekady Rama ’79, przez którą przewinęło się około 200 osób, na trwałe zapisała się na mapie kulturalnej miasta, współtworząc wyjątkowy klimat życia artystycznego Płocka – miasta o wielowiekowej historii i kulturowym bogactwie. Przez lata Ramie ’79 towarzyszył wir zdarzeń, spraw i ludzi, którzy z bardzo różnych powodów decydowali się na niełatwą sztukę prowadzenia „podwójnego” życia – jednego potocznego, z codzienną pracą zawodową i domowymi obowiązkami, i drugiego, nie za bardzo dającego się łatwo wytłumaczyć, życia wypełnionego artystyczną pasją i potrzebą twórczej wypowiedzi.
To wyjątkowe w historii Płocka ugrupowanie przez lata dynamicznie się rozrastało, licząc bardzo wielu członków i sympatyków, otwartych na sztukę i aktywnie współuczestniczących w tej samej przestrzeni artystycznych działań. Były to osoby o różnych profesjach zawodowych, między innymi: inżynierowie, lekarze, nauczyciele, architekci czy studenci, którzy wspólnie, przez dekady, organizowali plenery, dziesiątki swoich wystaw indywidualnych i zbiorowych, spotkania poświęcone sztuce, doskonalące ich umiejętności, ale i odkrywając świat wartości – czy to w wymiarze osobistym czy też wspólnotowym, spełniając tym samym w mieście ważną rolę społeczno- kulturalną.
Płock, dzięki Ramie ’79, stał się jednym z tych miast, które przechodziły przemiany z własną, wewnętrzną dynamiką reakcji na gwałtowne wydarzenia polityczne, kulturalne, przemiany społeczno-polityczne (epokę późnego Gierka, jak mawiano w PRL-u, krótki festiwal Solidarności w 1980, stan wojenny i przez lata ciągnący się marazm po jego wprowadzeniu). Członkowie Ramy ‘79 radzili sobie przy pomocy sztuki. Łączyła ich wspólna aktywność, idee, postawy i zaangażowanie. Grupa miała otwarty i demokratyczny charakter. Jej przedstawicielom towarzyszyło przekonanie, że sztuka jest wspólna, bezpośrednia i każdy ma prawo do jej indywidualnego wyrażania. Prezentowali różne gatunki i oblicza sztuki, najchętniej uprawiając malarstwo, grafikę i rysunek. Ich twórczość była wielowątkowa i zróżnicowana pod względem sposobów obrazowania, najczęściej malowali pejzaże, martwe natury i portrety. Grupa zorganizowała blisko 100 wystaw zbiorowych i indywidualnych, najwięcej w rodzinnym mieście. Te płockie prezentacje często miały miejsce w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki, mieszczącym się w klasycystycznej kamienicy na rogu Placu Narutowicza i ulicy Tumskiej, w Domu Darmstadt czy w Spółdzielczym Domu Kultury. Ale członkowie Ramy’79 wystawiali też w innych miastach kraju: Warszawie, Kaliszu, Bydgoszczy czy w Ostrowie Wielkopolskim oraz za granicą: w Schwedt, Kolonii, Luksemburgu, Wilnie, Grodnie i Lwowie.
Znaczącą rolę w historii Ramy ‘79 odegrała postać dr. Wacława Polakowskiego (1908-1983), żołnierza kampanii 1939 r., polihistora (w latach trzydziestych XX wieku studiował na wydziale matematyczno-przyrodniczym UW, a równocześnie historię sztuki i malarstwo). Od momentu osiedlenia się w Płocku, czyli od 1956 roku, prowadził kursy z plastyki dla młodzieży w płockich domach kultury. Od 1958 r. działał dr Polakowski w założonym przez siebie Płockim Niedzielnym Ognisku Plastycznym.
Wacław Polakowski był osobowością, której witalizm i optymizm najwyraźniej udzielały się innym. Trzy lata po zakończeniu przez niego aktywności we wspomnianym Ognisku, w maju 1978 roku zawiązała się grupa, którą kilka miesięcy później nazwano Płocką Grupą Plastyków Nieprofesjonalnych Rama ‘79. Polakowski był jej mentorem aż do swojej śmierci. Kolejnym opiekunem artystycznym grupy był też płocki artysta Eugeniusz Szelągowski, współpracował Jerzy Mazuś, natomiast liderem i animatorem wielu tematycznych wystaw Ramy ‘79 był Wiesław Józef Kowalski.
Na wystawie w Płockiej Galerii Sztuki prezentowany jest zróżnicowany zestaw prac, m.in. obrazy, grafiki, prace na papierze i plakaty – w większości są to pejzaże, portrety, martwe natury, kompozycje figuralne i nieprzedstawiające. W eksponowanych pracach odnajdziemy nie tylko wielobarwne przedstawienia Płocka, ale i prace odznaczające się dużą różnorodnością postaw twórczych, których autorzy czerpali z doświadczeń wielu kierunków sztuki współczesnej, czy też inspirowali się otaczającą ich rzeczywistością. Mamy nadzieję, że goszcząca w PGS wystawa „Płock – Rama ‘79. Spotkanie po latach” stanie się okazją do wspólnego spotkania i rozmów po latach członków, przyjaciół i sympatyków tej wyjątkowej grupy plastyków związanych z Płockiem.
Tekst: Alicja Wasilewska (umieszczony w katalogu towarzyszącym wystawie „Płock – Rama ‘79. Spotkanie po latach”).
Uczestnicy wystawy: Jan Bembenista, Piotr Cichowski, Dorota Goleniewska-Szelągowska, Henryk Jońca, Piotr Kondrad, Wiesław Józef Kowalski, Piotr Krawczyk, Celina Litke, Jolanta Leszczyńska, Mirosław Łakomski, Anna Łuczyńska, Wojciech Marchlewski, Tadeusz Osiński, Wacław Polakowski, Daniel Ratz, Eugeniusz Szelągowski, Jerzy Sztekiel, Marek Szymborski, Jan Walkiewicz.
Patronatem honorowym wystawę „Płock – Rama ‘79. Spotkanie po latach” objął Prezydent Miasta Płocka Andrzej Nowakowski, a jej sponsorem jest PiK Materiały Budowlane Sp.z o.o.Sp.k.