KULTURALNIE WESPRZYJ SPRAWĘ – na obrazów pójdź wystawę!
Tak brzmiało hasło, które pojawiło się w 122 numerze „Kurjera Płockiego” z 1919 r., zachęcające do obejrzenia wystawy płockich artystów. Tym bardziej, że 20 procent dochodu ze sprzedaży biletów zostało przeznaczonych na wakacyjny wypoczynek najuboższych dzieci. W setną rocznicę obrony Płocka przed bolszewikami, Płocka Galeria Sztuki przygotowała okolicznościową wystawę plenerową „Tak było. Płock 1920”, ukazującą codzienność 25-tysięcznego miasteczka, na które w pewne środowe popołudnie spadła bolszewicka nawała. Życie miasta pokazane zostało oczami jego mieszkańców, a właściwie słowami, które znalazły się na łamach ukazującego się wówczas dziennika – „Kurjera Płockiego”. Na otwarcie wystawy na dziedzińcu Galerii i spotkanie z jej kuratorem, historykiem Michałem Kacprzakiem, który przybliży kontekst historyczny wydarzeń sprzed 100 lat i odpowie na pytania, zapraszamy w piątek 17 lipca o godz. 14. Ekspozycję będzie można bezpłatnie oglądać w godzinach pracy PGS do 23 sierpnia 2020 roku.
„Tak było. Płock 1920” to podróż w czasie do miasta zamieszkałego przez Polaków i Żydów, Niemców i Rosjan, katolików, mojżeszowych, ewangelików, mariawitów oraz prawosławnych. Będzie można poznać jego ówczesne władze i gospodarkę, działalność Towarzystwa Naukowego Płockiego. Nie zapomnieliśmy o kulturze i inicjatorach płockiej sztuki: C. Idźkiewiczu, H. Nowina Czernym, W. Szrajberównie, A. Szredzkim. Zobaczycie, co wystawiano w nieistniejącym już dziś budynku teatru i jakie filmy wyświetlano w aż trzech, jak wówczas mówiono, kinoteatrach. Najważniejszym wówczas wydarzeniem w życiu artystycznym miasta było wykonanie polichromii katedry. Początkowo ustalono, że wykona ją Józef Mehoffer, ale ostatecznie zadanie to powierzono Władysławowi Drapiewskiemu.
Wystawa pokazuje także przygotowania do obrony Płocka i udział w walkach, nie tylko przez pryzmat wojska, ale przede wszystkim ludności cywilnej. Szczególną rolę odegrały wówczas płocczanki, zrzeszone w Służbie Narodowej Kobiet Polskich, z komendantką Marceliną Rościszewską na czele. Znaczące było też zaangażowanie harcerzy, z których starsi jako ochotnicy ruszyli na front, a młodsi wzięli udziału w obronie Płocka. Są przybliżone postaci, między innymi: dowódcy obrony przyczółka mostowego mjr. J. Mościckiego, kpt. A. de Bure i T. Świeckiego, stojącego na czele Obywatelskiego Komitetu Obrony Państwa, bohaterów walk – sanitariuszki J. Landsberg-Śmieciuszewskiej, T. Jeziorowskiego, marynarzy Flotylli Wiślanej. Pokazujemy, jak miasto omal w całości nie wpadło w ręce napastników i jak przy pomocy mieszkańców udało się do tego nie dopuścić. Poznamy skalę gwałtów, zniszczeń i rabunków bolszewickich.
Po odzyskaniu niepodległości tylko dwa miasta zostały uhonorowane wysokimi odznaczeniami wojskowymi. Pierwszym był Lwów, który otrzymał najwyższe, czyli order Virtuti Militari, drugim był Płock, którego mieszkańcy za bohaterską obronę otrzymali Krzyż Walecznych.
Okolicznościowa wystawa „Tak było. Płock 1920” to interesująca lekcja historii dla każdego, kto chce poznać losy miasta i jego mieszkańców, wczuć się w atmosferę tamtych dni i poczuć dumę, która rozpierała płocczan po zwycięskim wyjściu z wojennej opresji.
Opracowanie merytoryczne wystawy – Michał Kacprzak; opracowanie graficzne – Mariusz Młynarkiewicz.
Podziękowania organizatora zechcą przyjąć: Agnieszka Ciechomska, Magdalena Bilska-Ciećwierz, dr Grzegorz Gołębiewski, Rafał Kowalski, Benedykt Sandomierski, Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły, Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego, I Liceum Plastyczne w Płocku, Muzeum Mazowieckie w Płocku, PSS Zgoda w Płocku, Towarzystwo Naukowe Płockie.
Aleksander Poraj Różycki „Barykada przy poczcie w 1920 r 
Władysław Drapiewski podczas prac przy polichromii (archiwum I Liceum Plastycznego w Płocku) 
Pluton żandarmerii (archiwum TNP) 
Pierwszy stały most na Wiśle (archiwum MMP) 
Ulica Szeroka, dziś Kwiatka (archiwum R. Kowalskiego) 
Płocczanie podczas pracy nad fortyfikacjami (archiwum TNP) 
Odznaczanie (archiwum MMP)