Przestrzeń czasu. Widzieć
W 2021 roku Płocka Galeria Sztuki świętuje 40 lat działalności. Z tej okazji, w ramach obchodów roku jubileuszowego, przygotowała wystawę Przestrzeń czasu. Widzieć oraz towarzyszącą jej publikację pod tym samym tytułem, które są swego rodzaju próbą przedstawienia 40-letniej historii Galerii.
Na ekspozycji, obok 40 wybranych z bogatej kolekcji dzieł, pokazujemy materiały archiwalne, w tym dokumenty, pamiątki oraz fotografie, przypominające ważne wydarzenia z życia Galerii, a także zdjęcia z wernisaży i wystaw oraz sylwetki osób związanych z instytucją. Prezentujemy także dokumenty założycielskie, kalendarium wystaw, druki obrazujące działalność edukacyjną i wydawniczą, jak również filmy archiwalne, zdjęcia przybliżające historię płockiego środowiska plastycznego – ponad 300 fotografii i eksponatów, związanych z życiem i działalnością PGS.
Zachowane w naszych archiwach dokumenty, przedmioty i zdjęcia, składające się na wystawę, najpełniej zilustrują i przybliżą współczesnym widzom 40-letnią historię działalności Galerii. Eksponaty, niejednokrotnie z widocznymi śladami upływającego czasu, są wyjątkowym świadectwem minionych dekad. Podobnie jak prezentowane na wystawie dzieła z kolekcji własnej, gromadzone niemal od samego początku istnienia Galerii, stanowią dziś wyjątkowe źródło wiadomości o sztuce z przełomu XX i XXI wieku.
Wspomniany jubileuszowy zestaw 40 obrazów, rysunków i grafik, zawiera ponadto dzieła zakupione lub pozyskane przez Galerię w ostatnich 10 latach, w tym laureatów pięciu edycji ogólnopolskiego konkursu „Ulica Themersonów”. Ten różnorodny zbiór doskonale oddaje charakter płockiej kolekcji, ukazując jej bogactwo i szeroki zakres, zarówno w sposobie obrazowania, koncepcji estetycznych, jak i różnych wątków tematycznych.
Na ekspozycji prezentujemy prace autorstwa tak uznanych twórców jak: Kiejstut Bereźnicki, Antoni Boratyński, Jan Dobkowski, Edward Dwurnik, Janusz Dziurawiec, Stasys Eidrigevičius, Janusz Eysymont, Antoni Fałat, Wojciech Grzymała, Władysław Jackiewicz, Ludwik Jaksztas, Benon Liberski, Zbigniew Makowski, Eugeniusz Geno Małkowski, Teresa Miszkin, Piotr Naliwajko, Leszek Rózga, Andrzej Sadowski, Barbara Szubińska, Jan Tarasin, Mieczysław Wejman. Ponadto, na wystawie jubileuszowej znajdą się prace artystów młodego i średniego pokolenia: Joanny Bartosik, Malwiny Bienias, Agnieszki Gogoli, Eugenie Jan, Bożeny Jovičić, Arkadiusza Karapudy, Małgorzaty Kosiec, Grzegorza Kozery, Danuty Krajewskiej-Pietrasik, Piotra Pasiewicza.
Z perspektywy minionych 40 lat, a zwłaszcza ostatniego 2020 roku, który upłynął w cieniu pandemii, zrozumieliśmy, że kiedy zawodzą sprawdzone sposoby, można poradzić sobie z nową sytuacją tylko wtedy, gdy pamiętamy o naszej tożsamości. Ludzka pamięć działa podobnie jak szczepionka: uodparnia. Życiu w kulturze, która dostarcza nam wszystkiego tu i teraz na żądanie, towarzyszy wygodna pokusa, by ograniczać zasięg osobistej pamięci. Coraz częściej i chętniej pytamy, czy warto pamiętać i po co? Odpowiadamy: my, póki co, chcemy pamiętać!
Wystawa Przestrzeń czasu. Widzieć i towarzyszące jej wydawnictwo to próba spojrzenia za siebie, objęcia jednym kadrem własnego śladu, własnej tożsamości – bez tego nie da się wykonać bezpiecznie następnego kroku. Nie ma teraźniejszości bez przeszłości. Odwracając się, choć trochę za siebie, rzeczywistość może nabrać zupełnie innych znaczeń. Stąd trzecie tytułowe słowo: Widzieć. Postrzeganie wzrokowe znacząco wpływa na nasze rozumienie rzeczywistości i na sposób, w jaki odbieramy nasze otoczenie. Przyszłość i to, w jakiej kulturze będziemy żyli, wiąże się z ciągłym kształceniem władzy wzroku, z wyrabianiem nawyku osobistej, krytycznej oceny tego, co widzę. Każdy wernisaż i każda wystawa, przygotowane dla naszych gości, były i są okazją do takiego ćwiczenia. Galeria to świat sztuk wizualnych, miejsce, w którym można widzieć, patrzeć bez jakiegokolwiek zawężania tego pojęcia jedynie do wzroku fizycznego (mamy tego świadomość, organizując od wielu lat wystawy i wydarzenia dedykowane również osobom niewidomym i niedowidzącym).
Głęboko wierzymy, że obcujących ze sztuką współczesną bywalców Galerii nie zaskoczą żadne medialne newsy. Zanim wydadzą opinię, pomyślą, poczekają, spojrzą na sytuację z szerszej perspektywy. Taki między innymi nawyk świadomego, dociekliwego, zdolnego do własnej oceny, wolnego od gorączkowych emocji, rozsądnego i odpowiedzialnego zachowania nazwaliśmy: Widzieć.
Jednak nie wystarczy od czasu do czasu spojrzeć, powinniśmy w każdym momencie starać się świadomie widzieć, myśleć, dostrzegać więcej i docierać wzrokiem i myślą dalej. Rolą Płockiej Galerii Sztuki jest kreowanie właśnie takich okazji, w których widzieć zmienia się w: wiedzieć i… rozumieć.
Na progu dojrzałości, będąc już po „czterdziestce”, nie wiemy, jakie jeszcze wyzwania przed nami. Czas upływa, a my przez te wszystkie lata, mimo niekiedy kryzysowych sytuacji, staraliśmy się konsekwentnie pokazywać to, co ważne i wartościowe w kulturze, nie naśladując nikogo, idąc własną drogą, nie rezygnując przy tym z własnej osobowości i zdania. To się nie zmieni, będziemy dalej podążać w tym kierunku i dokładać starań, aby Galeria była wyjątkowym miejscem prezentowania sztuki, przyjaznym zarówno artystom, jak i widzom.
Rok 2020 pozostanie niezwykle ważną datą w historii naszej instytucji – z jednej strony zamknął wieloletni okres starań o własną siedzibę, a z drugiej stał się symbolicznym nowym początkiem. Lata doświadczeń i pracy w tak subtelnej, a także zaskakującej sferze jak SZTUKA, przekonały już nas, że – jak śpiewał Marek Grechuta: ważne są tylko te dni, których jeszcze nie znamy / Ważnych jest kilka tych chwil, tych, na które czekamy…
Wystawa jubileuszowa Przestrzeń czasu. Widzieć rozpoczyna okres działalności Płockiej Galerii Sztuki po raz pierwszy we własnej, należącej już do miasta siedzibie. Nasz adres się nie zmienia, nadal zapraszamy na ul. Sienkiewicza 36, do budynku dawnej płockiej mykwy. Wygląda na to, że zostaniemy tu w roli gospodarza na dłużej.
Dyrektor Płockiej Galerii Sztuki
Alicja Wasilewska