Clinamen. Powszechna mechanizacja wyobraźni. Themersonowie 2023
Płocka Galeria Sztuki zaprasza od 20 do 22 października do uczestnictwa w kolejnej odsłonie autorskiego projektu artystycznego „Blow-up an Idea!Themersonowie 2023”. Hasłem tegorocznej edycji będzie Clinamen. Powszechna mechanizacja wyobraźni i, podobnie jak w latach ubiegłych, będziemy próbowali zrozumieć fenomen Themersonów przy użyciu Sztucznej Inteligencji, korzystając z możliwości, jakie ona stwarza. Zaprezentujemy m.in. filmy wygenerowane przy jej pomocy.
Franciszkę i Stefana zawsze interesował świat jutra, nowe możliwości, jakie daje technologia. Oboje byli przekonani, że warto ich używać dla zwiększania swobody ludzkiej wyobraźni. Stąd niecodzienne, jak na ich epokę (lata 30. XX w.), zainteresowanie możliwościami Filmu Artystycznego. Dziś pewnie obydwoje eksperymentowaliby z SI i uczeniem maszynowym.
Obecnie programy zastępują skomplikowane stoły montażowe, które wymyślał i rysował Stefan Themerson. Mamy nadzieję, że uda nam się pokazać zmienione przez SI fragmenty eksperymentalnych filmów Themersonów. Użyjemy do tego gaussian splatting, modeli dyfuzyjnych sterowanych tekstem i pewnie jeszcze kilku nowych narzędzi pozwalających wytwarzać dotąd niewidziane obrazy. Chcemy się z nimi oswoić po to, by lepiej rozumieć zmiany, które pojawią się w naszej codzienności. Nie jest to tylko rozrywka czy sztuka dla sztuki, to raczej sztuka dla lepszego zrozumienia przyszłości.
W poprzednich trzech edycjach, na podstawie wybranych prac Themersonów krzyżowaliśmy już rysunki i obrazy Franciszki ze zdaniami z powieści oraz wierszy Stefana. Oglądaliśmy, jak termity zamieniają się błyskawicznie w sale wykładowe pełne zasłuchanych studentów profesora Mmaa. Tym razem zapraszamy na krótkie filmy i działania twórcze pokazujące, jak przy pomocy uczenia maszynowego (to też rodzaj SI), w sposób ścisły i matematycznie jednoznacznie odwzorowany (prawie jak w poezji semantycznej), można przekształcać jeden obraz w drugi. „Clinamen. Powszechna Mechanizacja Wyobraźni’ będzie pokazem tego, co SI/uczenie maszynowe może wygenerować z Themersonowskiej spuścizny. Będziemy chcieli pokazać Franciszkę i Stefana Themersonów jako wartą uwagi parę artystów – ludzi, którzy wpadli na siebie w młodości i na przekór niesprzyjającym okolicznościom spędzili ze sobą długie, twórcze życie
Ponadto spróbujemy zastanowić się nad starym, zapomnianym greckim terminem clinamen. Kiedyś mówiono, że to słowo tłumaczy każdą zmianę w świecie. Być może uda nam się do tegorocznego clinamenu dołączyć także frazę z „Wyspy Hobsona”: non sequitur* (bez związku).
Sami jesteśmy ciekawi, co z tego wyjdzie. Zatem sprawdźmy, czy innowacyjne podejście do sztuki awangardowego małżeństwa Franciszki i Stefana Themersonów ma swoje odbicie w „Blow-up an Idea!Themersonowie 2023”.
Kuratorzy: Krzysztof Cichoń, Alicja Wasilewska
Wydarzenia towarzyszące:
20.10.2023 (piątek), godz. 18:00 – prelekcja Macieja Cichonia – Jak dobrze karmić sieci neuronowe obrazami.
21.10.2023 (sobota), godz. 18:00 – wykład Krzysztofa Cichonia – Wyspa Hobsona w nurcie wiślanym. Geopolityka wyobraźni.
20.10.2023 – 22.10.2023 (piątek, sobota, niedziela), godz. od 10:00 do 18:00 – Clinamen. Powszechna mechanizacja wyobraźni. Themersonowie 2023 – projekcje filmowe w Galerii Kreski
WSTĘP NA WYDARZENIA JEST DARMOWY
* S. Themerson, Wyspa Hobsona, 2013, s.62
Non sequitur w „Wyspie Hobsona” jest w przypisie tłumaczone przez Themersona jako bez związku (w dodatku jest to komentarz do składników drinka, który pije jeden z bohaterów). Clinamen, czy raczej koncepcja parenklizy (w epikurejskiej filozofii przyrody to niczym niespowodowana zmiana kierunku atomów), w poważnym stopniu narusza przekonanie, że to, co się dzieje, da się wytłumaczyć poprzez szereg przyczyn i skutków powiązanych także w sposób logiczny. Takie odczucie towarzyszy wielu pracom Themersonów, choć zawsze dyskretnie. To, co robili, często wyglądało jak podręcznikowy (cyt. za: Wikipedia.org.pl) błąd formalny, a po chwili rodziły się z tego nowe sensy.