Płocka Galeria Sztuki

W ramach tegorocznego Festiwalu Themersonów, Płocka Galeria Sztuki przygotowała kolejną odsłonę projektu artystycznego online „Blow up an Idea. Themersonowie 2022”. Od 20 do 22 października na galeryjnym Facebooku będą prezentowane efekty wykorzystania modemu Artificial Intelligence (AI, czyli sztucznej inteligencji) – Stable Diffusion – do tworzenia nieistniejących kadrów do filmów Franciszki i Stefana Themersonów. 

W ubiegłym roku Galeria po raz pierwszy użyła technologii AI. Efektem tych działań były krótkie filmiki, z opisami przybliżającymi eksperyment z obrazem, które powstały w oparciu o tytuły książek Stefana Themersona i rysunki jego żony Franciszki.

W tegorocznej edycji Festiwalu Themersonów ponownie zostanie wykorzystana sztuczna inteligencja. Algorytm, czyli sieci neuronowe, będzie tkać nieistniejące piksele dookoła kadrów z dawnych filmów Themersonów. Będzie to sposób na pokazanie z offu obrazów, które nigdy wcześniej nie istniały. Trochę będzie to naśladować lustrzane symetrie, wokół których Franciszka i Stefan budowali akcję w Przygodach człowieka poczciwego.

Innowacyjne podejście do sztuki nie było obce Themersonom, których u schyłku lat 20. ubiegłego wieku połączyło zainteresowanie filmem awangardowym. Franciszka ze Stefanem mieli wówczas do dyspozycji kamerę, lustro, wyobraźnię i własną technikę tworzenia obrazów filmowych. Na specjalnym stole kładli przedmioty na kalce technicznej, po czym filmowali je od spodu używając taśmy pozytywowej. W ten sposób zmodyfikowali istniejącą już technikę fotogramu, wcześniej wykorzystywaną jedynie w fotografii. Niestety, wiele taśm dokumentujących ich działalność w tym zakresie zaginęło lub spłonęło. Czasem udaje się niespodziewanie odnaleźć  themersonowski film artystyczny, jak zaginioną przez 80 lat Europę, której pierwszy polski pokaz odbył się 2021 roku.                                         .

Płockiej Galerii Sztuki zależy, by ślad po wyobraźni Themersonów pojawił się na samym początku nowej i – co tu kryć – lekko szalonej epoki, w której przypadek i maszyna stają się „reżyserami” i kreują rzeczywistość ludzkiego życia bardziej niż do tej pory. „Bezosobowa, algorytmiczna matryca wytwarza ruchome obrazy, podobnie jak matryca natury, raz za razem formująca kolejne egzemplarze ludzkich osobowości. Domyślamy się w tym jakiegoś mimetyzmu, którego nie potrafimy do końca zaakceptować, ani tym bardziej zrozumieć. Możemy tylko ćwiczyć oko, przyglądać się, oswajać” – informuje Krzysztof Cichoń, kurator tego artystycznego projektu.

W jaki sposób model głębokiego uczenia sztucznej inteligencji, który pozwala generować obrazy z tekstu umieszczanego jako dane wejściowe, poradzi sobie z awangardowym i nowoczesnym na tamte czasy podejściem Themersonów do realizacji filmów? Każdy będzie mógł to sprawdzić już 20 października na Facebooku PGS.